Rulman Tipine Göre Hasarlar

Rulman Tipine Göre Hasarlar

Genellikle, makaralı rulmanlar doğru şekilde kullanılırsa, yorulma ömürleri öngörüldüğü gibi olacaktır. Rulmanlar, önlenebilir hatalar nedeniyle çoğunlukla vaktinden önce arızalanırlar. Vaktinden önce arızalanmanın nedenleri arasında yanlış montaj, hatalı kullanım, kötü yağlama, yabancı madde girişi ya da anormal ısı oluşumu yer almaktadır.

Arızadan önce ve sonra; uygulama, çalışma koşulları ve çevre de dahil bütün koşullarbiliniyorsa o zaman hatanın doğası ve olası nedenleri araştırılarak bir karşı önlem belirlenebilir.

Rulman arızaları ve karşı önlemlerle ilgili örnekler aşağıdaki bölümlerde verilmiştir. Rulman arızasının nedenini belirlemeye çalışırken lütfen bu bölümlere bakınız.

Özellikler

• KIRILMA
  Kırılma, bir makara köşesine veya bileziğinin omzuna lokal olarak etki eden aşırı yük ya da darbe yükü nedeniyle kırılmış olan küçük parçacıkları ifade eder.
• ÇATLAKLAR
  Bilezikte ve döner elemanlarda çatlakların oluşması, bu durumda kullanıma devam etmek, daha büyük çatlaklara veya kırıklara yol açar.
• KAFES HASARI

  Kafes deformasyonu, kırılma ve aşınmayı kapsar.

• ÇENTİKLENME
  Küçük metalik parçalar gibi döküntüler yuvarlanma yolu temas alanında takıldığında, yuvarlanma yolu yüzeyinde ya da döner elemanların yüzeyinde çukurlaşma meydana gelir. Eğer montaj sırasında darbe olursa yuvarlanma elemanının hatve aralığında çukurlaşma meydana gelir (Brinell çentikleri).
• ÇUKURCUKLANMA
  Çukurcuklanmış yüzeyde, yuvarlanma elemanı yüzeyi veya yuvarlanma yolu yüzeyinde görünen donuk bir parlamaya sahiptir.
• AŞINMA
  Aşınma; yuvarlanma yolunun, döner elemanların, makara uç yüzlerinin, omuz yüzünün, kafes ceplerinin vs yüzeyindeki kayma sürtünmesine bağlı olarak yüzeylerinin bozulmasıdır.
• SÜRTME
  İki yüzey arasında yinelenen kayma sebebi ile aşınma meydana gelir. Sürtme, montaj yüzeyinde, ayrıca bilezik ve yuvarlanma elemenlarının arasındaki temas alanında meydana gelir. Sürtme korozyonu kırmızımsı kahverengi veya siyah aşınmış partikülleri ifade etmek için kullanılan bir başka terimdir.
• ÇİZİKLENME
  Farklı sürtme tipleri arasında yatak çiziklenmesi, brinell çukurcuklarını andıran boş lekeler oluşmasıdır. Döner elemanlarla yuvarlanma yolu arasındaki temas noktalarında titreşim ve sallantının sebep olduğu aşınmadan kaynaklanır.
• SÜRÜNME
  Sürünme, rulmanlarda eşleşen yüzeyler arasında meydana gelen göreceli kayma sonucu yüzeyler arasında boşluk oluşturan olaya verilen isimdir. Sürünme genellikle aşınma veya kazınma sonucu parlak bir görünüm yaratır.
• KREPAJ (ISINMA)
  Dönme sırasında ani aşırı ısınma oluştuğunda rulmanın rengi bozulur. Hasar arttıkça bilezikler, döner elemanlar ve kafes yumuşar, erir ve deforme olur.
• ELEKTRİKSEL KOROZYON
  Bir rulmandan elektrik akımı geçtiğinde, yuvarlanma yolu ve döner elemanlar arasındaki temas noktalarında ince yağ filminden arklar ve yanıklar oluşur. 
• PAS VE KOROZYON
  Rulman pası ve korozyonu bileziklerin ve döner elemanların yüzeyindeki çukurcuklardır. Bileziklerdeki döner eleman hatvesinde veya rulman yüzeylerinin tamamında oluşabilirler.
• MONTAJ KUSURLARI
  Rulmanın takılması ve sökülmesi esnasında yuvarlanma yollarının veya döner elemanların yüzeyinde oluşan düz çizikler
• RENK BOZULMASI
  Kafesler, döner elemanlar ve bileziklerde renk atması, yüksek sıcaklıklarda yağla ile tepkimeye girmeleriyle oluşur.
• Pullanma

  Rulmandan yuvarlanma yorulmasına bağlı olarak, yuvarlanma yolu ya da döner elemanlarından parça ayrılmasıyla pullanma oluşur. Bu, yüzeyde dalgalı ve kaba dokulu bölgeler yaratır.

• Soyulma

  Hafif aşınma ile birlikte yüzeyde sönük ya da bulanık lekeler ortaya çıkar. Böyle sönük lekelerden 5-10 ｵm derinliğe kadar uzanan küçük çatlaklar oluşur. Küçük parçacıklar düşer ve geniş çapta küçük pullanma oluşur.

• Kazınma

  Kazınma, yanlış yağlama veya ağır çalışma koşullarında kaymanın sebep olduğu küçük çiziklerin birikmesi sonucu oluşan yüzey hasarıdır. Çizgisel hasar, yuvarlanma yolunda ve makara yüzeylerinde çepeçevre olarak ortaya çıkar. Makara uçlarında dairesel şekilli hasar ve makara uçlarıyla temasta olan omuz yüzeyinde aşınma da görülür.

• Sıvanma

  Sıvanma, yağ film tabakasının kırılması ve/veya kayması sonucu rulman elemanları arasındaki ısınma ile oluşan yüzey hasarıdır. Erimenin yanısıra yüzeyde pürüzlenme de görülür.